6. VAN BI

Van bi là gì? Ball valve là gì?

Van bi trong tiếng Anh là Ball valve; là một thiết bị van đường ống – vật tư ngành nước. Thiết bị van sử dụng một bộ phận hình cầu rỗng, đục lỗ (được gọi làm bi van) để đóng mở và kiểm soát lưu lượng dòng chảy chảy qua chúng. Nó mở khi lỗ của quả bóng cùng chiều với dòng chảy; và đóng lại khi được xoay góc 90 độ bằng thiết bị điều khiển.

Sản phẩm có thể được chia thành nhiều loại dựa vào chất liệu hay kiểu kết nối.

• Dựa vào chất liệu ta sẽ có: van bi inox, gang, đồng, thép.

• Dựa vào kiểu kết nối ta sẽ có: van bi nối ren và nối bích. Van nối ren thường có các kích thước nhỏ từ DN15 – DN50. Van bi bích thường có các kích thước lớn từ DN50 – DN200.

Sản phẩm có thể được điều khiển bằng tay hoặc tự động với các thiết bị điều khiển như: tay gạt, tay quay, bộ điều khiển điện, bộ điều khiển khí nén.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van bi

Cấu tạo van bi – Ball valve gồm 5 bộ phận chính: Thân van, bi van, trục van, gioăng làm kín, thiết bị điều khiển.

• Thân van: thường cấu tạo từ đồng, gang, thép, inox…Thân van bi có thể được cấu thành bởi 1, 2, 3 khối modul ghép lại với nhau; được gọi là van bi 1 PC, 2PCs, 3PCs. Ngoài ra, thân van có thể được thiết kế hai cửa, ba cửa.

• Bi van: có hình cầu được đục lỗ để lưu chất đi qua. Bi van thường được làm từ chất liệu thép không gỉ có độ cứng cao, bền và ít bị ăn mòn.

• Trục van (ty van): Là bộ phận kết nối trực tiếp với bộ điều khiển và bi van để giúp van đóng mỏ. Thân van được làm từ hợp kim cứng, và ít bị ăn mòn.

• Gioăng làm kín: có tác dụng làm khít viên bi và thân, không cho lưu chất bị rò rỉ khi đi qua van. Gioăng làm kín có thể được làm từ PTFE, Teflon, Viston…

• Bộ phận điều khiển: được kết nối với bi bằng trục van. Bộ phận điều khiển sẽ truyền tác động tới trục van, trục van sẽ truyền chuyển động tới bi van, giúp van đóng mở. Thiết bị điều khiển ở đây có thể là tay gạt, tay vặn, hay bộ điều khiển khí nén – điện.

Ứng dụng của van bi

Dòng van này được ứng dụng rất nhiều trong dân dụng cũng như các ngành công nghiệp: các nhà máy khí, khí hóa lỏng…

Ứng dụng cho các môi trường xử lý nước sạch, nước thải, hệ thống tưới tiêu trong nông nghiệp…

Van được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày mà chúng ta có thể nhìn thấy được như: trong đường dẫn ống nước bồn rửa, vòi nước, bên trong máy giặt, máy rửa bát đĩa…

Các sản phẩm van bi thông dụng trên thị trường hiện nay

Van bi inox

Là chỉ loại van được làm bằng chất liệu inox 201, inox 304, inox 316; thường được ứng dụng nhiều trong các hệ thống yêu có yêu cầu cao về kỹ thuật, các môi trường truyền dẫn có tính ăn mòn cao, các ngành công nghệ thực phẩm, hệ thống dẫn chất lỏng vi sinh…

Chất liệu inox giúp van có khả năng chịu được nhiệt độ và áp lực cao, có khả năng chống ăn mòn và ít bị oxi hóa.

Van bi inox tay gạt

Là van được làm bằng chất liệu inox 201, 304; được điều khiển vận hành bằng tay với thiết bị điều khiển là tay gạt. Bạn có thể nhìn thấy van bi tay gạt  ở khắp mọi nơi như: hệ thống cấp nước sạch trong hộ gia đình, nước thải, PCCC, hệ thống cấp khí nén, hệ thống dẫn hơi nóng…

Khi tay gạt cùng chiều với thân van, van ở trạng thái mở hoàn toàn, chất lỏng có thể đi qua. Khi tay gạt ở vị trí vuông góc với thân van, van ở trạng thái đóng hoàn toàn, ngăn chất lỏng đi qua. (Trên phần tay gạt thường có chú thích hướng gạt tay gạt tương ứng Close – Open)

Van giúp đóng mở nhanh, thao tác dễ dàng và thuận tiện. Phần tay gạt thường được bọc nhựa giúp vận hành dễ dàng hơn.

Van bi ba ngã

Van bi ba ngã hay còn gọi là van ba ngã, van ba cửa là loại van dùng để chia nhánh dòng chảy theo các hướng khác nhau. Van ba ngã có 2 kiểu kết nối là van ba ngã nối ren và van ba ngã nối bích.

Có 2 dạng van bi ba ngã: dạng chữ L và dạng chữ T.

• Dạng chữ L chia hướng dòng chảy thành hai ngã, giúp lưu chất rẽ trái hoặc phải tùy nhu cầu.

• Dạng chữ T chia hướng dòng chảy thành ba ngã hoặc có thể thông 3 ngã với nhau, giúp cho quá trình điều tiết được cơ động hơn nhiều lần.

Ngoài ra, van có thể được lắp thêm bộ điều khiển điện hoặc bộ điều khiển khí nén để trở thành van điều khiển tự động, có thể điều khiển vận hành từ xa.

Van bi mặt bích

Là van được kết nối với đường ống bằng mặt bích theo tiêu chuẩn JIS, ANSI, BS, DIN; và thường có kích cỡ lớn. Loại van này thường được làm bằng chất liệu inox; được vận hành điều khiển bằng tay gạt, bộ điều khiển điện hoặc bộ điều khiển khí nén.

Mặt bích giúp mối kết nối chắc chắn và chịu áp suất làm việc tốt hơn so với van nối ren. Van bi bích thường được ứng dụng trong các môi trường hóa chất, dầu, gas, khí nén…